Kedi Psikojenik Alopesi

Kedi psikojenik alopesi (FPA), kedilerin psikolojik veya duygusal stres nedeniyle tüy dökülmesi yaşadığı bir durumdur. Tıbbi veya fiziksel nedenlerden kaynaklanan diğer alopesi formlarının aksine, FPA, bir kedinin kendi kendini tımar etme alışkanlıklarının olduğu bir davranış bozukluğudur. 

Kedi Psikojenik Alopesi Nedir?

Kedi psikojenik alopesi, alerjiler, parazitler veya enfeksiyonlar gibi fiziksel nedenlerden ziyade duygusal veya psikolojik faktörler tarafından yönlendirilen aşırı tımar davranışının neden olduğu saç dökülmesini ifade eder. Bu davranış, rastgele bir aşırı bakım eylemi değil, saç dökülmesi, kel yamalar ve bazen cilt hasarı ile sonuçlanan tekrarlayan ve zorlayıcı bir eylemdir.

Kediler için normal ve sağlıklı bir aktivite olan tipik tımarlamanın aksine, psikojenik alopesi olan kediler, vücutlarında çıplak, bazen iltihaplı lekeler oluşturacak kadar kendilerini tımar edeceklerdir. Davranış, kedinin tüyleri tamamen çıkana kadar aşırı derecede yaladığı veya ısırdığı göbek, uyluklar, yanlar ve hatta kuyruk gibi belirli alanlara odaklanabilir.

Bu durum, dış mekan kedileri kadar çok fiziksel ve zihinsel uyarana maruz kalmayan iç mekan kedilerinde daha yaygındır, bu da bu bozukluğu önlemek ve tedavi etmek için uyarıcı bir ortam sağlamayı gerekli kılar.

    

Psikojenik alopesi neye benziyor?

Kedi psikojenik alopesisinin belirtileri değişebilir, ancak en belirgin semptom saç dökülmesidir. Etkilenen bölgeler genellikle kedinin vücudunda parlak, kel lekeler olarak görünür ve bu alanlara, özellikle kedinin tımar davranışı cilde zarar vermişse, kızarıklık, tahriş veya yaralar eşlik edebilir. Bu lezyonlar harici bir parazit veya mantar enfeksiyonunun sonucu değildir, daha çok kedinin kompulsif bakım alışkanlıklarının bir sonucudur.

Psikojenik alopesinin temel belirtileri:

1. Kel Yamalar: Psikojenik alopesi olan kediler tipik olarak en çok tımar ettikleri bölgelerde belirgin kel yamalar geliştirir. Bu yamalar genellikle pürüzsüz, parlak ve kürksüzdür.

2. Cilt Lezyonları: Aşırı bakım, özellikle cilt yalama veya ısırma nedeniyle çiğleşirse, iltihaplı cilde veya yaralara neden olabilir. Cilt kırmızı veya tahriş olmuş görünebilir.

3. Dış parazit belirtisi yok: Diğer alopesi nedenlerinden farklı olarak (örneğin pire istilası), psikojenik alopesi tipik olarak parazitlerin, mantarların veya bakterilerin varlığını içermez. Bir veteriner, teşhis testleri ile saç dökülmesinin nedenini ayırt edebilecektir.

4. Aşırı Bakım: Bakım davranışının kendisi takıntılı ve tekrarlayıcıdır. Bir kedi, özellikle karın, bacaklar ve yan bölgeler gibi kolayca erişilebilen alanlarda uzun süre kendini tımar edebilir.

5. Stres veya kaygı belirtileri: Psikojenik alopesi olan kediler, artan seslendirme, ilerleme hızı, saklanma veya yeme ve uyku düzeninde değişiklikler gibi başka stres veya kaygı belirtileri gösterebilir. Bu davranışlar, saç dökülmesine katkıda bulunan altta yatan duygusal bir soruna işaret edebilir.
   
   

Kedi Psikojenik Alopesi Nedenleri

Kedi psikojenik alopesisinin altında yatan nedenler çok faktörlüdür ve çeşitli stres faktörleri veya duygusal dengesizlikler tarafından tetiklenebilir. Kök nedenleri anlamak, etkili bir tedavi planı geliştirmenin anahtarıdır.

1. Stres ve endişe

Stres, psikojenik alopesinin en sık nedenidir. Kediler, insanlar gibi, çevrelerindeki veya rutinlerindeki değişikliklere karşı bir dizi duygusal tepki yaşayabilirler. Bir kedinin hayatında stres veya endişe yaratan herhangi bir olay, kompulsif tımarlamayı tetikleyebilir. Bazı yaygın stres faktörleri şunları içerir:

• Çevredeki Değişiklikler: Yeni bir eve taşınmak, yeni evcil hayvanların getirilmesi veya aile dinamiğindeki değişiklikler bir kedinin huzursuz hissetmesine neden olabilir. Kediler alışkanlık yaratıklarıdır ve çevrelerindeki değişiklikler kaygı odaklı davranışlara yol açabilir.

• Stimülasyon eksikliği: Ev kedileri, özellikle uzun süre yalnız kalanlar, sıkılabilir veya sinirlenebilir, bu da kaygıya ve tımar yoluyla gerginliği giderme ihtiyacına yol açabilir.

• Ayrılık Kaygısı: Özellikle sahiplerine bağlı olan kediler, uzun süre yalnız kaldıklarında ayrılık kaygısı geliştirebilir ve bu da aşırı tımar veya diğer yıkıcı davranışlarla sonuçlanabilir.

• Kontrol veya Bölge Eksikliği: Çok kedili evlerde, bölge rekabeti strese yol açabilir. Kendini tehdit altında veya güvensiz hisseden bir kedi, başa çıkma mekanizması olarak kendi kendini temizlemeye başvurabilir.

2. Can sıkıntısı ve yetersiz uyarılma

Kediler, mutlu ve sağlıklı kalmak için hem fiziksel hem de zihinsel uyarılmaya ihtiyaç duyan doğal olarak meraklı canlılardır. Kediler sıkıldıklarında veya yapacak yeterince şeyleri olmadığında, kendi kendilerini yatıştırmanın bir yolu olarak tımarlamaya başvurabilirler. Yeterli oyuncak, tırmanma alanı veya etkileşimli oyun olmadan, kediler enerjileri için bir çıkış noktası olarak kompulsif bakım davranışları geliştirebilirler.

3. Hormonal Dengesizlikler

Özellikle dişi kedilerde hormonal dalgalanmalar bazen psikojenik alopesiye katkıda bulunabilir. Kısırlaştırılmış veya kısırlaştırılmış kedilerin çiftleşme davranışlarıyla ilişkili hormonal değişiklikler yaşama olasılığı daha düşüktür, ancak genç, kısırlaştırılmamış dişi kediler, kızgınlık döngüleri sırasında hormonal değişiklikler yaşayabilir ve bu da tımar davranışlarının artmasına neden olabilir.

   

4. Ağrı veya fiziksel rahatsızlık

Psikojenik alopesi öncelikle psikolojik faktörler tarafından yönlendirilse de, fiziksel nedenleri dışlamak önemlidir. Bazı durumlarda, ağrı veya fiziksel rahatsızlık, bir kedinin kendini yatıştırmak için aşırı derecede tımar etmesine neden olabilir. Bu, aşağıdaki gibi durumlardan kaynaklanan ağrıyı içerebilir artrit, diş sorunları veya gastrointestinal rahatsızlık. Tımar bir ağrı bölgesine lokalize ise, kapsamlı bir muayene için bir veterinere danışmak önemlidir.

5. Genetik Faktörler

Bazı kedi ırkları, genetik faktörlere bağlı olarak psikojenik alopesi geliştirmeye daha yatkın olabilir. Siyam, Birmanya ve diğer oryantal ırkların genellikle aşırı tımar da dahil olmak üzere kaygı odaklı davranışlara daha yatkın olduğu belirtilir. Bu, durum için kalıtsal bir yatkınlık olabileceğini düşündürmektedir.

Kedi Psikojenik Alopesi Tanısı Nasıl Konur?

Psikojenik alopesi teşhisi, saç dökülmesinin diğer olası nedenlerini dışlamayı ve durumun gerçekten duygusal veya davranışsal sorunlarla ilgili olup olmadığını belirlemeyi içerir. Bir veteriner kapsamlı bir fizik muayene yapacak ve aşağıdakiler gibi diğer nedenleri ortadan kaldırmak için bir dizi test yapabilir:

1. Cilt kazıma veya biyopsi: Paraziter enfeksiyonları, mantar enfeksiyonlarını veya bakteriyel enfeksiyonları ekarte etmek için, bir veteriner cilt kazıma yapabilir veya etkilenen bölgeden biyopsi alabilir.

2. Kan Testleri: Kan testleri, tımar davranışına katkıda bulunabilecek tiroid sorunları veya hormonal dengesizlikler gibi altta yatan tıbbi durumların belirlenmesine yardımcı olabilir.

3. Davranışsal Değerlendirme: Veteriner hekim, tımarlamanın birincil nedeninin stres mi yoksa kaygı mı olduğunu belirlemek için kedinin davranışını ve ev ortamını değerlendirecektir.

Fiziksel nedenler göz ardı edildiğinde ve veteriner hekim davranışın zorlayıcı ve stresle ilişkili olduğunu doğruladığında, psikojenik alopesi tanısı konulabilir.

Kedi Psikojenik Alopesi Tedavisi

Kedi psikojenik alopesi tedavisi, duruma katkıda bulunan hem davranışsal hem de çevresel faktörleri ele alan çok yönlü bir yaklaşım gerektirir. Amaç, stresi azaltmak, kedinin enerjisi için uygun çıkışlar sağlamak ve kompulsif tımar döngüsünü kırmaktır. İşte birincil tedavi seçenekleri:

1. Çevresel Zenginleştirme

Psikojenik alopesi tedavisinde ilk adım, kedinin çevresini iyileştirmektir. Daha uyarıcı bir ortam, can sıkıntısını hafifletmeye, stresi azaltmaya ve kediye enerjisi için daha sağlıklı çıkışlar sağlamaya yardımcı olabilir. Aşağıdakileri göz önünde bulundurun:

• İnteraktif Oyuncaklar: Kedinin duyularını harekete geçiren ve fiziksel aktiviteyi teşvik eden çeşitli oyuncaklar sağlayın. Yapboz besleyiciler, ödül dağıtan oyuncaklar ve avı taklit eden oyuncaklar harika seçeneklerdir.(Kedi Zenginleştirme Oyuncakları)

• Kedi Ağaçları ve Tırmalama Direkleri: Kedinin doğal tırmanma ve tırmalama içgüdülerini ifade etmesini sağlamak için tırmanma ağaçları, raflar ve tırmalama direkleri yerleştirin.

• Oyuncak: Her gün tüy değnekleri veya lazer işaretçiler gibi etkileşimli oyuncaklar kullanarak kedinizle oynayarak zaman geçirin. Bu, fazla enerjinin yakılmasına yardımcı olur ve stresi azaltabilir.

2. Davranış Değişiklikleri

Davranış değişiklikleri, kompulsif tımarlamayı azaltmanın anahtarıdır. Bu şunları içerebilir:

• Dikkati Yeniden Yönlendirmek: Kedinizin aşırı tüy dökmeye başladığını fark ettiğinizde, bir oyuncak veya ödül maması ile dikkatini nazikçe başka yöne çekin. Zamanla, bu tımar alışkanlığını kırmaya yardımcı olabilir.

• Olumlu Pekiştirme: Kedinizi, sakince oynamak veya dinlenmek gibi daha uygun davranışlarda bulunduğunda ödül mamaları veya şefkatle ödüllendirin.

3. Anti-Anksiyete İlaçları

Ciddi vakalarda, veteriner hekiminiz kedinizin stresini yönetmeye yardımcı olmak için anti-anksiyete ilaçları önerebilir. Seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI'lar) veya trisiklik antidepresanlar (TCA'lar) gibi bu ilaçlar, psikojenik alopesi ile ilişkili kompulsif davranışı azaltmaya yardımcı olabilir. Bu ilaçlar sadece bir veteriner hekim gözetiminde kullanılmalıdır.

4. Davranış Terapisi

Bazı durumlarda, bir hayvan davranış uzmanına başvurmak faydalı olabilir. Bir davranış uzmanı, stres tetikleyicilerini belirlemeye yardımcı olabilir ve kedinizin özel ihtiyaçlarına göre uyarlanmış bir davranış değişikliği planı geliştirmek için sizinle birlikte çalışabilir.

5. Topikal Tedaviler ve Yara Bakımı

Kedinizin bakımı cilt hasarına veya yaralara neden olduysa, veteriner hekiminiz cildi yatıştırmak ve enfeksiyonu önlemek için topikal tedaviler veya ilaçlar önerebilir. Bu tedaviler antibakteriyel veya antifungal kremler veya antienflamatuar merhemler içerebilir.

Son

Kedi psikojenik alopesi, bir kedinin sağlığı ve esenliği üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilen bir davranış bozukluğudur. Kedi sahipleri, duruma katkıda bulunan duygusal ve psikolojik faktörleri anlayarak, stresi azaltmak ve daha uyarıcı ve zenginleştirici bir ortam sağlamak için proaktif adımlar atabilir. Tedavi seçenekleri, durumun ciddiyetine bağlı olarak değişir, ancak genellikle çevresel zenginleştirme, davranış değişiklikleri ve bazı durumlarda ilaç tedavisinin bir kombinasyonunu içerir.